Avşar boyu Türkiye Türklerinin ataları Oğuz elinin en bilinen ve tanınan boylarından birisidir. Afşar boyu olarak da bilinmektedir. Peki, Avşar boyu hakkında ne kadar bilgiye sahibiz? Simgesi, bayrağı ve tarihi hakkında yeterince bilgimiz var mı? Bugün sizlerle bu önemli Türk boyu hakkında bilinenleri ve bilinmeyenleri paylaşacağız.
Avşar Boyu mu? Afşar Boyu mu?
Bu boyun ismi Kâşgarlı Mahmud (XI. yüzyıl) ve Fahreddin Mübârek Şah’ın (XIII. yüzyıl başı) listelerinde Afşar boyu, Reşîdüddin (XIV. yüzyıl başı), Yazıcıoğlu (XV. yüzyıl) ve Ebülgazi (XVII. yüzyıl) listelerinde ise Avşar boyu olarak geçmektedir. Bu yüzden iki isim de kullanılmaktadır. Fakat en bilineni Avşar boyudur.
Oğuz Kağan Destanı bilgilerine göre Oğuzların 24 boyundan birisi, Kaşgarlı Mahmud'a göre Divân-ı Lügati't-Türk'teki 22 Oğuz bölüğünden kendine has bir tamga (orta asya türklerinin kullandığı simge ve harflere verilen ad.) ile tanımlanan altıncısıdır. Bu boyun Bozoklar kolundan (sağ kolundan) Oğuz Kağan'ın oğlu Yıldız Han'ın 4 oğlundan en büyü olan Afşar'ın soyundan geldiği bilinmektedir.
Avşar Boyu Oymakları
Avşar boyu adları aşağıdaki şekildedir;
Alplū, Arašlū, Ağaçlu, Ağanlu, Ağca İnlü, Ağca İvaz Hacılu, Ağızlu, Ahşamlu, Bekešlū, Gündüzlü, Hacısamlu, Imirlü, Köse Aḥmedlū, Köselü, Pāpāglū, Qāsemlū, Qereḵlū, Karalu, Karaçorlu, Karamanlu, İmanlu, Şayiplü Kızıllu, Kilelü (Kileler), Salmanlu, Senelü, Sevinçlü, Seydi Fakihlu, Sığırlu, Sıraçlu, Sofular Yörükleri, Şadıllı/Şadlu, İnallu, Sindelli, Tur Ali Hacılu, Receplü, Balabanlu, Karabudaklı ve Qirqlū. Imirlū oymağı özgün Oğuz boyu olan Eymür oymağı ile ilgilidir.
Avşar Boyu Tarihi
Avşar boyu Orta Asya'dayken Dede Korkut destanlarında Oğuzeli olarak bildirilen Sir-Derya bölgesinde yaşamıştır. Büyük göç olduğunda Huzistan yoluyla bir grup da Suriye, Irak, Ermenistan yolunu kullanarak Anadolu'ya gelmiştir. Bu sırada Irak, İran, Suriye, Afgansitan ve Azerbaycan'a da yayılmışlardır. Avşarlar tıpkı Oğuz'un diğer torunları Kayılar ve Kınıklar gibi devlet kurup, büyük hükümdarlar ve sülaleler yetiştirmiştir. Karamanoğulları, Akkoyunlular, Aksungurlular, Harezmşahlar, Özeroğulları, Sırkıntıoğulları, Karsantıoğulları, Küçük Alioğulları ve Kozanoğulları gibi Avşarlardan kurulan veya onların güçlü desteğini alan sülaleler bulunmaktadır.
Gazneli Mahmut devrinde Oğuzlar'a Türkmen denilmeye başlanmıştır. Anadolu topraklarındaki en güçlü Türkmen boyu olduğu ve devlet yöneten sayılı boylardan olduğu kayıtlarda bulunmaktadır. Ayrıca Avşar boyu İran Devleti'nin başına Safevilerden sonra geçen 2. Türk boyudur. Sonuç olarak bu Türk boyu bir dönem geniş bir bölgenin tarihinde en belirleyici unsur haline gelmiştir.
Çeşitli Coğrafyalarda Avşarlar
Türk tarihinin birçok farklı aşamasından Avşarlar kendinden söz ettirmiştir. Bu aşamaları maddeler halinde şu şekilde özetleyebiliriz:
Anadolu Coğrafyasında Avşarlar
Musul Atabeyleri (diğer adı Zengiler) Halep ve Musul bölgesinde egemenlik kurmuşlardır.
Şumlaoğulları İran'ın Huzistan kısmında hâkimiyet sürdürmüşlerdir.
Karamanoğulları Beyliği Avşar boyunun Karamanlı kolundandır.
Alâiye Beyliği Karamanoğulları sülalesin içerisindeki beyler tarafından kurulmuştur.
Germiyanoğulları Beyliği (Alişiroğulları diye de bilinir) Malatya'dan gelip Kütahya'ya yerleşmiştir.
İnançoğulları Denizli yöresinde kurulmuştur.
Aydınoğulları Beyliği Avşar olabileceği düşünülmektedir. (Osmanlı Arşiv kayıtlarında Aydınlı aşireti, Avşar olarak geçmektedir.)
Saruhanoğulları Beyliği Avşar boyunun Saruhanlı kolundandır.
Sevindik Han Beyliği Erzurum Kars bölgesinde kurulmuştur.
Balkanlar’da Avşarlar
Balkanlar'da da Avşar boyundan insanlar bulunmaktadır. Buradaki aileler Dulkadiroğulları ve Karamanoğulları Beyliklerinin Osmanlı'nın göç politikaları sebebiyle Fırka-i İslahiye olayları sonucunda 15., 16., 17. ve 18. yüzyılda sürgün edilerek Konya, Karaman, Adana, Mersin, Kahramanmaraş, Kayseri, ve Sivas civarından gönderilerek toplu yerleşim yapmışlardır. Kayseri'de ed yoğun olarak yaşamaktadırlar. Bulgaristan'da Kırcaali-Hasköy, Yunanistan'da Gümülcine bölgelerinde toplu, Makedonya, Kosova yine Bulgaristan'da Deliorman bölgesinde dağınık şekilde yaşamaktadırlar. Bulgaristan'ın Kırcaali ilindeki Durallar, Karalılar, Sindelli, Köseler ve Balabanlı, Eskicuma, Tırnovtsa, Pirliköy Sıratça gibi köyler örnek verilebilir. Balkanlar'daki Afşar grubu içerisinde Dulkadirli, Karamanlı, Danişmedlü ve Bozuluslu oymakları çoğunluktadır.
İran Coğrafyasında Avşarlar
Karabağ Hanlığı Civanşir Afşarları tarafından kurulmuştur.
Urmiye Hanlığı Urmiye, hâlen İran'da "Afşarların şeheri" diye bilinir.
Erdebil Hanlığı Beyliğin kurucuları Saruhanbeyli Afşarlarıdır.
Harezmşahlar 'ın kurucusu Kutbüddin Muhammed Afşar boyuna mensuptur.
Avşar Boyu Yüzük
Böylesine köklü ve Türk tarihine ışık tutan bir topluluk bizim için de oldukça önemli tarihi bir hazinedir. Bu yüzden gümüş yüzük, gümüş kolye ve bileklik modelleri üzerinde logolarını işleyerek asla unutulmamaları için ölümsüz hatıralara dönüştürüyoruz. Eğer sizde avşar boyu yüzük yaptırmak isterseniz aşağıdaki görsele dokunup bizimle iletişime geçebilirsiniz.
