Barbaros Hayreddin Paşa Kimdir? Nasıl Öldü? Sancağının Anlamı Nedir?

(Barbaros Hayreddin Paşa'nın 16. yüzyıl'da Avrupa'da yapılmış, elinde tuttuğu üç uçlu mızrak “Trident” ile denizlerin hâkimi ve tanrısı Poseidon olarak betimlenmiş bir portresi.)

Gerçek adı Hızır Reis olan bu donanma kumandanı 1478 yılında Midilli'de hayata gözlerini açmıştır. Osmanlı'nın ilk kaptan paşası ayrıca da 25. kaptan-ı deryasıdır. 16. yy'da yaptığı seferler sayesinde Akdeniz'de Osmanlı egemenliğini mümkün kılmış ve artırmıştır. Kimi tarihçilere göre o dönemde Akdeniz bir Türk gölü olarak anılmıştır. Ayrıca Osmanlı'da deniz politikası ve Haliç Tersanelerine nizam vermiştir.

Peki, gerçek ismi Hızır Reis olan bu Osmanlı paşası Barbaros Hayreddin Paşa kimdir? Neden Hızır Reis ismiyle anılmıyordu. Hayreddin adı "dinin hayırlısı" anlamına gelmektedir ve Osmanlı Devleti'ndeki hizmetleri sayesinde Padişah Yavuz Sultan Selim tarafından kendisine verilmiştir. Barbaros ise ağabeyi Oruç Reis'e aittir. Fakat Oruç Reis'in vefatının ardından kendisi kullanmıştır. Tarihçilere göre bu isim Oruç Reis'deki kızıla çalan sakal yüzülden verilmiştir. Çünkü barba "sakal", rossa kelimesi ise "kızıl" demektir. Türk tarih profesörü olan Halil İnalcık bu adın "Baba Oruç" lakabının bozulmasıyla oluşabileceğini dile getirmiştir.

1520 ila 1525 yılları arasında Avrupa'nın Akdeniz kıyılarını vuran Hızır Reis çok büyük ganimetler kazandı. 1525 yılında ise Cezayir'i yeniden Osmanlı topraklarına kazandırdı. Sonraki yıl ise Cezayir'in kıyı şehri olan Jijel'e baskın yapan Cenevizli Amiral Andrea Doria'yı yenilgiye uğrattı. Sultan Süleyman Alman seferindeyken Andrea Doria Mora kıyılarına saldırmış ve Osmanlı'yı sıkıntıya sokmuştur. Bu durum üzerine Kanuni, Hızır Reis'i çağırıp 1533 yılında "Hayreddin" adını verip Osmanlı donanmasının başına (kaptan-ı derya) atanmasını istedi.

(Barbaros Paşa Sancağı)

Şimdilerde İstanbul Beşiktaş'taki Deniz Müzesi'nde sergilenen Barbaros Hayreddin Paşa'nın mübarek sancağı üzerinde ayet-i kerime, zülfikar kılıcı ve 4 büyük halifenin mübarek isimleri bulunmaktadır.

Sancağın en üst kısmında  نصرا من الله ففتح قريب فبشر المؤمنين يامحمد «Nasr'un minallahi ve fethun kariybun ve beşşiril mü'mi-niyne» "Allah'tan bir yardım ve yakın bir fetih vardır. (Ya Muhammed) Mü'minlere müjde ver" (Saff Suresi 13.) ayet-i kerimesi bulunuyor.

Orta kısmında Zülfikar kılıcı bulunmaktadır. Bu kılıç Peygamber Efendimizîn damadı olan Hz. Ali'nin çatal biçimindeki meşhur kılıcının ismidir.

Barbaros Hayreddin Paşa sancağında Zülfikar kılıcının yanındaki "beyaz el" simgesi ise "Pençe-i Âl-i Aba" yani Peygamberimiz (s.a.v), kızı Hz. Fatma (r.a.), damadı Hz. Ali (r.a.) ve torunları Hz. Hasan (r.a.) ve Hz. Hüseyin (r.a.) olarak 5 kişiyi temsil etmektedir.

Zülfikar kılıcının etrafında ise 4 büyük halife olan Hz. Ebubekir, Hz. Osman, Hz. Ömer ve Hz. Ali'nin mübarek isimleri mevcuttur.

Hızır Reis sancağının alt orta kısmında ise Hz. Süleyman Mührü bulunmaktadır. Daha önce Süleyman Mührü hakkında çok fazla detay paylaşmıştık. Detaylı bilgi almak isterseniz "Süleyman Mührü Nedir" isimli makalemizi inceleyebilirsiniz.

(Barbaros Hayreddin Paşa Türbesi Beşiktaş)

Bu konuda internette çok fazla yanlış bilgi dolaşıyor. Barbaros Hayreddin Paşa idamı ve kim öldürdü gibi sorgular oldukça yaygın. Fakat bu bilgiler yanlıştır. Çünkü idam edilmemiş veya birisi tarafından öldürülmemiştir. Paşa, Preveze Deniz Savaşı sonrasında I. François, Osmanlıya yakınlaşmaya başlamıştır. 6 ay Güney Fransa'da bulunan Barbaros, François’nın V. Karl’la anlaşması sonucunda İstanbul'a dönmek zorunda kalmıştır. Dönüş yaparken Cenova'da tutsak kalan Turgut Reis'i de kurtarmıştır. Bu zafer Barbaros Hayreddin Paşa'nın son büyük zaferidir. Ardından tersane işleriyle ilgilenen Barbaros Paşa, 5 Temmuz 1546 yılında yakalandığı hastalık yüzünden hayata gözlerini yummuştur.

Diriliş Takı kalitesiyle üretilen Barbaros Yüzüğü modelini incelemek isterseniz internet sitemizi inceleyebilirsiniz.